Jak rozmawiać z osobą z demencją? 7 pomysłów

W związku z postępującymi zmianami w obszarze funkcji poznawczych u osób cierpiących na otępienia czy inne współwystępujące zaburzenia, zrozumienie bardziej skomplikowanych komunikatów jest problematyczne lub wręcz niemożliwe. Dlatego konstruując wypowiedź skierowaną do podopiecznego, powinno się pamiętać o kilku ważnych zasadach. Oswojenie się z nimi i regularne stosowanie, może znacząco wpłynąć na poprawę relacji pomiędzy osobą sprawującą opiekę a seniorem.

Jak rozmawiać z osobą z demencją? Zasady efektywnej komunikacji

Wykonując pracę opiekuna osób starszych, warto opanować umiejętności budowania prawidłowego kontaktu z podopiecznym, stanowiące niezwykle ważny element czynności opiekuńczych. Komunikacja powinna być dostosowana do odbiorcy, biorąc pod uwagę jego możliwości, sprawność intelektualną i fizyczną, a także aktualny nastrój.

Poradź sobie z trudnościami w komunikacji

Chorzy znajdujący się w bardziej zaawansowanym stadium demencji mogą mieć kłopoty z wypowiedzeniem danego zdania lub słowa, co automatycznie wywołuje w nich frustrację i wzmaga agresję. W takiej sytuacji opiekun powinien poczekać, nie popędzając chorego, aż skończy on swoją wypowiedź. Ty zaś musisz zadbać o konstruowanie jak najkrótszych i najprostszych zdań. Słuchaj cierpliwie tego, co starsza osoba chce przekazać. Miej też w pamięci to, że z racji wieku i innych ograniczeń może mieć kłopot z formułowaniem myśli i płynnym ich przekazywaniem. Jeśli osoba nie jest w stanie nazwać jakiegoś przedmiotu lub czynności, można ułatwić jej to zadanie, prosząc o wskazanie danej rzeczy palcem. Jeżeli cierpiący na demencję nie jest w stanie odpowiedzieć pełnym zdaniem, dostosuj odpowiednio i ogranicz je do takich, na które wystarczy odpowiedzieć „tak” lub „nie”. Raczej zaleca się unikania pytań otwartych, mogących wprowadzić podopiecznego w niepotrzebne zakłopotanie, z racji niedostosowania poziomu możliwości językowych.

Unikaj wymuszonej rozmowy

Należy unikać nadmiernego wymuszania rozmowy, ponieważ podopieczny zacznie zamykać się coraz bardziej na kontakt, a Twoja frustracja będzie się wzmagała. Niektóre zaburzenia towarzyszące osobom starszym (wśród nich np. depresja) powodują brak zainteresowania kontaktem z innymi ludźmi. Delikatne zachęcanie, przyjazna postawa i stworzenie odpowiedniej atmosfery może przynieść oczekiwane rezultaty i z czasem przełamać opór u seniora. Wprowadzaj je jednak stopniowo, bez zbytniego nacisku.

Nie traktuj seniora jak dziecko

Niestety częstą tendencją w pracy ze starszymi ludźmi jest traktowanie seniorów jak dzieci i stosowanie zdrobnień, np.: ”proszę umyć rączki” lub ”idziemy na spacerek”. Taka postawa opiekuna osób starszych wpływa niekorzystnie na podopiecznego, ponieważ może poczuć się lekceważony lub nietraktowany poważnie. Równie ważne jest unikanie liczby mnogiej, jak: ubierzemy się, poćwiczymy, która może burzyć poczucie samodzielności i odrębności seniora.

Zapewnij odpowiednie warunki do komunikacji

Jeśli mimo stosowania się zasad prawidłowej komunikacji widoczne jest, że podopieczny nie rozumie, co chce się mu przekazać, należy zadbać o odpowiednie warunki. Upewnij się też, czy senior ma założony aparat słuchowy z działającą baterią, a z otoczenia usunięto wszelkie możliwe źródła hałasu, jak telewizor, radio, otwarte okno mogące zagłuszać nadawanie komunikatów.

Pamiętaj o problemach z pamięcią

Z racji kłopotów z pamięcią podopieczny może zapominać, co robił poprzedniego dnia lub kilka godzin wcześniej, ale doskonale pamiętać wydarzenia ze swojego dzieciństwa czy młodości, które mają dla niego szczególną wartość. W chwilach, kiedy podopieczny nie pamięta czegoś, o co go pytamy, nie powinniśmy podkreślać jego niedyspozycji w zakresie pamięci i potęgować złości. Zamiast naciskać i się denerwować, można zachęcać do wspominania przeszłości, wspólnego przeglądania albumów ze zdjęciami czy powtarzania znanych piosenek albo wierszy. Spędzony wspólnie przyjemny czas może przy okazji pomóc seniorowi w pracowaniu nad pamięcią. Możesz wprowadzić również zajęcia dla osób z demencją, by przyjemnie zająć czymś czas i zminimalizować napięcie.

Pamiętaj o komunikacji niewerbalnej

Komunikacja to nie tylko słowa. Niezwykle istotne w kontakcie z drugim człowiekiem, a szczególnie z osobami starszymi, są gesty, mimika i postawa ciała. Bywa, że ciepły dotyk stanowi dla seniorów, zwłaszcza obłożnie chorych, najbardziej uprzejmą formę rozmowy i jest nawet bardziej ceniony niż słowa. Nie we wszystkich przypadkach czuły uścisk czy pogładzenie po ramieniu będzie z ochotą przyjmowane przez chorego, dlatego dobrze jest stosować rodzaj bliskości w zgodzie z granicami intymności drugiej osoby. Dodatkowo warto utrzymywać stały kontakt wzrokowy z osobą, z którą prowadzi się aktualnie rozmowę, co daje jej poczucie większego komfortu i tego, że jest wysłuchana. Oprócz zainteresowania konwersacją i rozmówcą, wyraża to również szczerość intencji. Unikanie kontaktu wzrokowego może być odbierane jako nieuczciwość lub ignorowanie jego aktualnych potrzeb.

Jak rozmawiać z osobą z demencją? Poznaj jej język

Dodatkowym czynnikiem uniemożliwiającym komunikację z osobą starszą, wywołującym u opiekunów uczucie stresu, może być niewystarczająca znajomość języka obcego. Dlatego też poniżej dołączamy kilka gotowych prawidłowych komunikatów do codziennego stosowania:

Opieka nad osobą z demencją jest zadaniem, które wymaga uwagi, ciepła, empatii, cierpliwości. Te cechy ułatwiają komunikację i sprawiają, że możecie spędzać dzień za dniem, unikając konfliktów. Odnajdujesz je w sobie? Sprawdź nasze oferty pracy dla opiekunek osób starszych!