Odleżyny u osoby starszej – jak im zapobiegać i leczyć?

Odleżyny u osoby starszej powstają, gdy ze względu na stan zdrowia jest ona zmuszona do przebywania przez większość czasu w pozycji leżącej. Wtedy w miejscach, w których ciało ociera się o odzież, pościel lub fałdy skóry, powstają otarcia, odparzenia i odleżyny. Temu nieprzyjemnemu schorzeniu sprzyja sucha skór i wilgoć, dlatego należy regularnie pielęgnować i nawilżać osobę leżącą.

Czym są odleżyny i jak powstają?

Odleżyna to uszkodzone tkanki skóry, a nawet miejscowa martwica. Powstaje w wyniku długotrwałego ucisku, co powoduje zaburzenia ukrwienia uciskanych miejsc. Czyli tych, w których ciało Seniora dotyka ubrań i łóżka.

Odleżyny u osoby starszej mogą pojawić się w każdym miejscu na ciele, w którym skóra jest najczęściej uciskana przez wystające części układu kostnego. To, gdzie powstaną jest zależne głównie od pozycji, jaką przyjmuje osoba leżąca. Najczęściej są to okolice pachwin, grzbietu, łopatek, kolan i pięt, a u osób leżących na boku także biodra.

Na powstanie odleżyn mają też wpływ inne czynniki, między innymi:

• osłabiona zdolność przyswajania przez organizm składników pokarmowych;
• zaburzenia gospodarki białkowej;
• niedokrwistość;
• nieurozmaicone, nieprawidłowe odżywianie oraz brak witamin i minerałów w diecie;
• zaniedbanie regularnej pielęgnacji ciała osoby leżącej;
• niedokładne wycieranie ciała osoby chorej po myciu w łóżku lub kąpieli.

Profilaktyka – jak zapobiegać powstawaniu odleżyn?

W sytuacji, gdy istnieje ryzyko powstania odleżyn u osoby starszej, bardzo ważna jest profilaktyka, ponieważ leczenie istniejących zmian skórnych jest dużo trudniejsze i wiąże się z bólem u Seniora.

Jakie czynności powinno się wykonywać, żeby zapobiec powstaniu odleżyn?

• Regularne zmienianie pozycji w łóżku osoby leżącej – powinno się to robić ok. co godzinę. W przypadku osób jeżdżących na wózkach inwalidzkich ułożenie należy zmieniać co ok. 15 minut.
• Oglądanie skóry Podopiecznego i zwracanie uwagi, czy nigdzie nie pojawiają się zaczerwienienia, zgrubienia, czy inne zmiany.
• Ochrona miejsc najbardziej narażonych na powstanie odleżyn, poprzez układanie miękkich podkładów oraz delikatne oklepywanie tych miejsc.
• Dokładne osuszanie skóry po myciu.
• Jeśli Senior nie ma specjalnego materaca przeciwodleżynowego, warto porozmawiać o tym z jego rodziną i polecić zakup.
• Dbanie o to, aby Podopieczny miał czystą pościel, przewiewną bieliznę i regularnie zmieniane pieluchy. Unikanie wilgoci.
• Pielęgnacja i dbanie o higienę Podopiecznego, smarowanie skóry specjalnymi kremami ochronnymi. Mycie ciepłą wodą i delikatnymi środkami czyszczącymi, które nie będą wysuszały skóry.

Pierwsze objawy odleżyn – jak je rozpoznać?

Opiekunka osoby starszej musi wiedzieć, że opieka nad osoba leżącą, lub taką, która dużo czasu w ciągu dnia spędza w łóżku, wymaga odpowiedniej pielęgnacji i codziennej obserwacji stanu skóry chorego. Umożliwi to szybką reakcję przy ewentualnym pojawieniu się pierwszych oznak otarć i odleżyn. Choć odpowiednia profilaktyka daje szansę na uniknięcie powstania zmian skórnych, należy znać objawy powstawania odleżyn u Seniora.

W pierwszych etapach powstawania odleżyn pojawia się nadwrażliwość skóry, zaczerwienienie lub zasinienie, które blednie przy nacisku. Senior może skarżyć się wtedy na ból. Jest to moment, wymagający interwencji – pomóc może regularna zmiana pozycji osoby leżącej oraz odpowiednia pielęgnacja. Odpowiedni będzie krem z tlenkiem cynku. Jeśli zaniedbamy w tym momencie skórę Podopiecznego, odleżyny będą się rozwijać, skóra zacznie pękać i pojawi się uciążliwy ból.

Leczenie odleżyn

Czasami, mimo najlepszych starań, odleżyny u Seniora mogą się pojawić. Wtedy powinno się skonsultować dalsze kroki z lekarzem, który określi jak bardzo zmiany są zaawansowane, wskaże odpowiednie kremy lub żele oraz inne możliwe formy leczenia.
Najczęściej korzysta się ze specjalnych opatrunków, które przyspieszają gojenie się ran, odkażają i pozwalają utrzymać odpowiednią wilgotność. Rodzaj opatrunku wskaże lekarz, biorąc pod uwagę stan zdrowia Seniora oraz stopień odleżyn.
Warto pamiętać, że łatwiej jest zapobiegać, niż leczyć, dlatego to codzienna praca Opiekunki osób starszych może pomóc Podopiecznemu uniknąć bólu związanego z pojawieniem się na skórze odleżyn.