ZABURZENIA SNU U OSÓB STARSZYCH

Sen jest jedną z podstawowych potrzeb człowieka. Reguluje wiele funkcji organizmu, ma m.in. wpływ na gospodarkę hormonalną oraz czynności mózgu, takie jak zapamiętywanie i koncentracja. Zaburzenia snu wpływają na nasze samopoczucie i sprawność intelektualną w ciągu dnia. Niektóre z poważniejszych zaburzeń mogą bardzo utrudniać normalne funkcjonowanie, a często też stwarzać zagrożenie dla zdrowia. Nawet te pojedyncze zaburzenia snu nie powinny być ignorowane – mogą bowiem przybrać postać długotrwałą. Tymczasem już zwykła zmiana nawyków często pozwoli je uleczyć.

 

CZYM SĄ ZABURZENIA SNU

Zaburzenia snu dzieli się na wiele rodzajów, mają też różne przyczyny. Mogą dotyczyć nieprawidłowego czasu trwania snu lub niepożądanych zachowań występujących w jego trakcie. Do najczęstszych zaburzeń snu zalicza się:

  • bezsenność
  • narkolepsję
  • zaburzenia oddychania w czasie snu
  • zespół niespokojnych nóg
  • zaburzenia rytmu okołodobowego
  • parasomnie.

Prawidłowy sen powinien trwać 8 godzin i zarówno jego niedobór, jak i nadmiar mogą mieć negatywne skutki fizyczne i psychiczne. W ciągu roku występowanie bezsenności dotyczy około 35% osób, a na nadmierną senność skarży się z kolei 7,1% populacji.
Zaburzenia snu są niestety źródłem cierpienia i problemów w codziennym funkcjonowaniu, a mimo to często pozostają nierozpoznane i nieleczone lub nieprawidłowo diagnozowane.

 

PRZYCZYNY ZABURZENIA SNU A BEZSENNOŚĆ – RÓŻNICE

Bezsenność jest jednym z najczęściej występującym zaburzeniem snu. Jest to zbyt krótki lub nieregenerujący sen. Można o niej mówić, gdy problemy z zaśnięciem lub stałym snem bez przebudzeń występują przez ponad 3 noce w tygodniu. Bezsenność może być krótkotrwała (do 3 tygodni) lub przewlekła, jeśli trwa dłużej.

Przyczyn bezsenności może być wiele – m.in. stres, żałoba, zaburzenia i choroby psychiczne, w tym depresja i stany lękowe, czy choroby fizyczne, jak np. przewlekła zaporowa choroba płuc albo dusznica bolesna.

 

PRZYCZYNY ZABURZENIA SNU A BEZSENNOŚĆ – PRZYCZYNY

Zaburzenia snu u osób starszych bardzo często są spowodowane zaburzeniami psychicznymi, głównie afektywnymi i lękowymi. Depresja, żałoba, problemy z oddychaniem, czy bóle mięśni i stawów niestety spotykają dużą część osób po 65. roku życia, co ocenia się jako częste przyczyny zaburzeń snu.

Problemy ze snem mogą też być powodowane lekami, jakie przyjmuje Senior. Należy więc taki problem poruszyć w rozmowie z lekarzem.

Warto też zwrócić uwagę na styl życia, jaki prowadzi osoba starsza. Przeważnie niestety jest to tryb mało aktywny, nawet u osób, u których nie występują przeciwskazania zdrowotne do podejmowania aktywności fizycznej. Duża część Seniorów pozostaje przez większość czasu w domu, ogląda telewizję czy czyta gazety w pozycji siedzącej lub leżącej, nierzadko też izolując się od ludzi. Tymczasem jest wiele możliwości, prawie w każdym mieście odbywają się zorganizowane zajęcia sportowe dla Seniorów, jak aerobik, joga, stretching, czy nordic walking. Już sam spacer w parku, czy lesie przynosi dla organizmu masę korzyści, a przede wszystkim poprawia jakość snu.

 

JAK SOBIE RADZIĆ Z ZABURZENIEM SNU U PODOPIECZNEGO

Zaburzenia snu u osoby starszej mają też wpływ na Opiekunkę lub Opiekuna, którzy pomagają jej w codziennych czynnościach – zwłaszcza gdy Senior jest niesamodzielny i potrzebuje również pomocy w nocy.

O ile to możliwe, warto nakłonić osobę starszą do unikania drzemek w ciągu dnia, w miarę możliwości Seniora zwiększać aktywność fizyczną oraz wprowadzić stały rytm spożywania posiłków i trzymanie się wyznaczonych pór. Warto również trzymać się ustalonego harmonogramu dnia i dobrze, aby był on zbliżony do tego, który Senior prowadził w przeszłości, gdy był aktywny zawodowo.

Ważna jest oczywiście też wizyta u lekarza i ustalenie przyczyn zaburzeń snu u Podopiecznego. Być może możliwa będzie np. zmiana niektórych leków, które wzmagają te problemy.

 

JAK ZAPEWNIĆ PODOPIECZNEMU LEPSZY SEN

Aby zniwelować zaburzenia snu u osoby starszej, można wprowadzić kilka prostych nawyków. Poza aktywnością fizyczną i stworzeniem planu dnia, o których już pisaliśmy, Opiekunka osoby starszej w Niemczech może zaproponować też inne rozwiązania.

Dobrym rozwiązaniem będzie nakłonienie Seniora, aby nie spędzał ostatnich 1-2 godz. przed snem oglądając telewizję, ponieważ utrudnia to późniejsze zasypianie. Czas ten można wykorzystać na czytanie książki, rozmowę, czy np. wyjście na chwilę to domowego ogrodu i przewietrzenie się. Warto też otworzyć okna sypialni przed snem, dopuszczając świeże powietrze. Przy okazji obniżymy temperaturę w pokoju, która nie powinna być zbyt wysoka (najlepiej, gdy ma ok. 18-20°C).

Jeśli Senior budzi się wczesnym rankiem i ma problem z zaśnięciem, można spróbować zasłaniać okna na noc ciemnymi zasłonami, tak aby poranne słońce nie rozjaśniało sypialni.

Tworząc z Podopiecznym plan dnia, warto uwzględnić w nim dokładnie porę pobudki i pójścia spać, aktywności w ciągu dnia i posiłków. Należy pamiętać, aby ostatni posiłek spożywać maksymalnie 2 godziny przed snem. Kolacja nie powinna być tłusta i ciężkostrawna. Również picie napoi warto ograniczyć przed snem, aby uniknąć nocnego wstawania do toalety.
Natomiast gdy Podopieczny jest fanem kawy, wytłumaczmy mu, że lepiej nie pić jej późnym popołudniem i wieczorem, ponieważ nie pomoże to w zasypianiu.